Het project

FOME-BES – Fibre-Optic Monitoring van de Energiebalans en -prestaties van Bodemenergiesystemen 

Bodemenergiesystemen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de CO2 reductie-doelstellingen. Helaas blijkt dat niet alle bodemenergiesysteem optimaal functioneren. Dit kan leiden tot onnodig lage energetische en financiële rendementen, overmatige grondwaterclaims, ondoelmatig grondwatergebruik en daarmee suboptimale benutting van het energiepotentieel in de bodem.

FOME-BES weergave WKO ondergrond

In Utrecht slaan kennisinstellingen, bedrijven, de gemeente en de provincie Utrecht de handen ineen om op een wereldwijd unieke manier de prestaties van warmte- en koudeopslagsystemen te verbeteren. In drie verschillende gebieden wordt ondergronds een driedimensionaal glasvezelnetwerk aangebracht dat door de seizoenen heen de temperaturen in de bodem meet. Hiermee wordt voor het eerst duidelijk hoe bij WKO-systemen de energiebalans in de bodem zich door de seizoenen heen ontwikkelt en hoe het bodemenergiepotentieel per gebied optimaal kan worden benut. Een doorbraak, gericht op verhoging van het energetisch en financieel rendement van WKO-systemen.
Om de ondergrondse bodemmonitoring op het Kantorenpark Rijnsweerd, het Utrecht Science Park en in het stationsgebied Utrecht CS mogelijk te maken heeft het Utrecht Sustainability Institute het onderzoeksproject FOME-BES opgezet (fibre optic monitoring van de ondergrondse energiebalans van bodemenergiesystemen). Dit project bundelt kennis van Utrechtse onderzoekers van Deltares en de Universiteit Utrecht en koppelt deze aan duurzaamheidsopgaven in de regio Utrecht. Zo streeft de gemeente Utrecht naar een energieneutrale stad in 2030 en daarbij kunnen goed functionerende WKO’s veel betekenen. WKO’s kennen echter wat knelpunten: vooraf is niet bekend hoeveel warmte en koude beschikbaar is in de ondergrond en als de WKO’s in bedrijf zijn ontbreekt zicht op hoe de koude- en warmtebellen zich in de loop der tijd ontwikkelen. Ondergrondse bodemmonitoring met glasvezel breekt deze black box open en biedt dit inzicht wél: bovengronds ontstaat letterlijk een 3D-beeld van hoe de energiebalans zich ondergronds ontwikkelt.

Het onderzoek loopt van 1 juni 2014 tot 31 december 2016. Gedurende acht seizoenen zal op WKO-locaties in Utrecht, Delft en Eindhoven onderzoek worden gedaan naar de ontwikkeling van de energiebalans in de bodem en de energieprestaties van de WKO-systemen. De grondsoorten in Nederland kunnen flink verschillen. Daarom vergelijkt het project de situatie bij WKO-systemen in Utrecht met die in Delft en Eindhoven. Het onderzoek zal resulteren in fundamenteel nieuwe kennis die onze internationale kennispositie op dit terrein verder versterkt.

 

Lees meer:

 

Afbeelding: Doornenbal, P. et al. (2011). Temperatuurmeting laat effecten WKO-systeem zien. Land + water, nr. 8 augustus 2011.